Κωνσταντίνος Σιώμος: Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες διαταραχές για ένα παιδί πώς έχει εθιστεί

Ο Ψυχίατρος παιδιών replica watches uk και εφήβων, Πρόεδρος ΕΕΜΔΕΔ μιλάει για τον εθισμό των παιδιών στο διαδίκτυο και ποιες οι ευθύνες γονιών και πολιτείας

Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

Ο   Δρ. Κωνσταντίνος Σιώμος –  Ψυχίατρος παιδιών best replica watches site και εφήβων, Πρόεδρος ΕΕΜΔΕΔ. Είναι Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με θέμα: «Εθισμός των εφήβων στους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές και το cheap replica watches Διαδίκτυο: Ψυχιατρικά συμπτώματα και διαταραχές ύπνου»..  Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος εξειδίκευσης της Ιατρικής Σχολής replica watch του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική. Σήμερα παραχωρεί στον Πρωϊνό Λόγο μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη για τον εθισμό των best replica watches παιδιών, ποιες είναι οι ευθύνες των γονιών αλλά και της Πολιτείας.

Η συνέντευξη

–Ο εθισμός των παιδιών ακόμα και στις τάξεις του  δημοτικού, στους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές και το Διαδίκτυο, έχει γίνει μάστιγα… Η ευθύνη αρχικά βαραίνει τους γονείς και μετά τη σχολική κοινότητα; Ή έτσι είναι πλέον δομημένη η σύγχρονη κοινωνία μας;

«Στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής επανάστασης, του σύνθετου ψηφιακού περιβάλλοντος και των παθολογικών συμπεριφορών που αναπτύσσονται σε αυτό η ενίσχυση της ψηφιακής νοημοσύνης των μαθητών κρίνεται απαραίτητη. Στο στόχο αυτό οφείλουν να συμμετέχουν ενεργά και σταθερά σε βάθος χρόνου η πολιτεία με τους νόμους της, η εκπαιδευτική κοινότητα, οι γονείς και φυσικά οι ίδιοι οι μαθητές Η ψηφιακή νοημοσύνη (DQ) αποτελεί μονάδα μέτρησης της ικανότητας κοινωνικής, συναισθηματικής και γνωστικής προσαρμογής στην πολύπλοκη ψηφιακή ζωή. Η νοημοσύνη αυτή αναφέρεται σε οκτώ αλληλοεφαπτόμενα πεδία :

1. Ταυτότητα (digital identity). Η ικανότητα δημιουργίας και διαχείρισης μιας επώνυμης ψηφιακής ταυτότητας και online παρουσίας. Οφείλουμε όλοι μας να αναστοχαζόμαστε υπεύθυνα για το ποιες είναι οι επιπτώσεις και οι επιδράσεις αυτής της παρουσίας ώστε να εκπαιδεύσουμε άλλους.
2. Βέλτιστη χρήση (digital use). Η ικανότητα χρήσης των ψηφιακών μέσων, κατά τρόπο που θα προλαμβάνει προβληματικές online συμπεριφορές, θα δημιουργεί νέες ευκαιρίες και θα εξασφαλίζει μια υγιή ισορροπία μεταξύ online και offline ζωής. Η επίτευξη του μέτρου αποτελεί πάντοτε ένα μεγάλο ζητούμενο στη σύγχρονη εποχή.
3. Προστασία (digital security). Η ικανότητα διαχείρισης online διακινδυνεύσεων και κινδύνων, όπως λ.χ. ο κυβερνοεκφοβισμός (cyberbullying), η αποπλάνηση ανηλίκου (grooming), η κλοπή ταυτότητας και προσωπικών δεδομένων (fishing), η οικονομική εκμετάλλευση, ο προσηλυτισμός, η ριζοσπαστικοποίηση κ.τ.λ.
4. Ασφάλεια (digital safety). Η ικανότητα ανίχνευσης και αποφυγής κυβερνοαπειλών (πχ, hacking, scams, malware, adware), αλλά και κατανόησης και εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών (best practices) και κατάλληλων εργαλείων ασφάλειας (security tools).
5. Συναισθηματική νοημοσύνη (digital emotional intelligence). Η ικανότητα να θέτει κανείς τον εαυτό του στη διανοητική και ψυχοσυναισθηματική κατάσταση ενός άλλου προσώπου στο πλαίσιο της online αλληλεπίδρασης. Η ψηφιακή ενσυναίσθηση (empathy) αποτελεί θεμελιώδη αξία ανάπτυξης των online δικτύων και του ψηφιακού πολιτισμού εν γένει.
6. Επικοινωνία (digital communication). Η ικανότητα αποτελεσματικής επικοινωνίας και συνεργασίας, όπως επίσης και οικοδόμησης ισότιμων και αλληλέγγυων σχέσεων, μέσω της αναστοχαστικής χρήσης των ψηφιακών μέσων.
7. Αλφαβητισμός (digital literacy). Η ικανότητα αναζήτησης, αξιολόγησης, υπεύθυνης χρήσης, διαμοιρασμού και παραγωγής περιεχομένου στο διαδίκτυο. Η ψηφιακή εγγραματοσύνη αφορά επίσης στην οριζόντια ικανότητα κριτικής υπολογιστικής σκέψης (computational thinking).
8. Δικαιώματα (digital rights). Η ικανότητα κατανόησης και προάσπισης προσωπικών και νομικών δικαιωμάτων (πχ, ιδιωτικότητα, πνευματική ιδιοκτησία, ελευθερία της έκφρασης και του λόγου, πρόσβαση στην πληροφόρηση και στην ενημέρωση κτλ). Η ενίσχυση της ψηφιακής δημόσιας σφαίρας συνδέεται με πολιτικές ψηφιακής εισδοχής (digital inclusion) και διάχυσης ψηφιακών δικαιωμάτων, όπως επίσης και με την ουσιαστική ανάπτυξη και δυναμική μιας (πολυδεκτικής) ψηφιακής κοινωνίας πολιτών.

–Ποιες συμβουλές θα δίνατε στους γονείς ώστε τα παιδιά τους να ξεφύγουν από αυτή την κατάσταση που μόνο προβλήματα δημιουργεί; Υπάρχουν λύσεις;   

«Η απαγόρευση δεν είναι το ζητούμενο αλλά η ορθή χρήση. Η Παγκόσμια Παιδιατρική Εταιρεία έχει δώσει κατευθυντήριες οδηγίες. Τα 2 πρώτα χρόνια της ζωής, συστήνεται καθόλου επαφή με οθόνη. Μετά προοδευτικά μπορεί να ξεκινήσει η επαφή με μέτρο, ώστε η ηλεκτρονική ψυχαγωγία  να αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος της συνολικής ψυχαγωγίας του παιδιού. Τα πρώτα χρόνια στην εκπαίδευση θέλουμε το παιδί να μάθει τις βασικές δεξιότητες γραφή και ανάγνωση με τον κλασικό τρόπο. Μετά μπορεί να μπει στην εκπαίδευση η τεχνολογία. Οι γονείς συνήθως επιτρέπουν στα παιδιά τους την πολύωρη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών από πολύ μικρή ηλικία, υποτιμώντας ουσιαστικά αυτήν την αλληλεπίδραση. Συνήθως οι γονείς στην Ελλάδα δεν δρουν προληπτικά. Αν επισκεφτείς τον ειδικό στα 15 έτη του παιδιού και η εξαρτητική συμπεριφορά υπάρχει καιρό πριν, έχεις καθυστερήσει. Το σκληρό γκρουπ των εθισμένων νέων παγκοσμίως είναι από 12 έως 23 ετών. Δηλαδή από την πρώιμη και όψιμη εφηβεία, μέχρι τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Κανένας από τους εξαρτημένους σε εκείνες τις ηλικίες δεν θέλει να απευθυνθεί σε ειδικό, για να αλλάξει τη συμπεριφορά του όσο επιβλαβής και να είναι για τον ίδιο. Και πολλές φορές παρατηρείται πως δεν έχουν ενσυναίσθηση το πόσο πολύ βλάπτουν τον εαυτό τους. Οι γονείς το παρατηρούν αυτό, αλλά αντιδρούν με καθυστέρηση ελπίζοντας πως το παιδί κάποια μέρα θα ωριμάσει. Το παιδί από την πλευρά του θεωρεί κεκτημένο του ότι έτσι πρέπει να φέρεται και είναι δύσκολο ο γονιός να παρέμβει για να αλλάξει τη συμπεριφορά αυτή χωρίς σύγκρουση».

-Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες διαταραχές για ένα παιδί  πώς έχει εθιστεί;

«Όταν μιλάμε για εθισμό, οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται ότι είναι ο χρόνος που περνάει ένα παιδί on line. Δεν είναι αυτό. Είναι μία σειρά από συμπεριφορικά κριτήρια, όπου το παιχνίδι και η διαδικτυακή δραστηριότητα, μονοπωλούν τη σκέψη του παιδιού και έχουν τη μεγαλύτερη σημασία στην καθημερινότητά του. Αυτή η ανάγκη να είναι συνεχώς on line, έρχεται και δυσκολεύει την οργάνωση της καθημερινότητάς του, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό να το παρατηρήσουν οι γονείς. Όταν αυτή η συμπεριφορά παραμένει καιρό, σιγά σιγά αρχίζουν να υπάρχουν επιπτώσεις στους διάφορους τομείς της καθημερινότητας. Εντοπίζονται προβλήματα στις σχέσεις του παιδιού με τα άλλα μέλη της οικογένειας, μειώνονται οι κοινωνικές του επαφές και παρατηρούμε να προτιμάει να μένει στο σπίτι από το να συναντηθεί έξω με φίλους. Αυξάνεται η προτεραιότητα που δίνεται στις διαδικτυακές σε σχέση με άλλες δραστηριότητες και συνεχίζει το παιδί να έχει αυτή τη συμπεριφορά για αρκετό καιρό, παρά τις αρνητικές συνέπειες που βιώνει».

-Τι πρέπει να κάνουν άμεσα οι γονείς του;

«Καταρχήν το βασικότερο είναι να μην υποτιμήσει ο γονιός την επίδραση των νέων τεχνολογιών στα παιδιά του. Να εφαρμόσει ένα σταθερό καθημερινό πρόγραμμα, όπου η ηλεκτρονική ψυχαγωγία θα αποτελεί ένα μικρό μέρος (20%) της συνολικής ψυχαγωγίας του παιδιού. Τότε το παιδί είναι πολύ πιθανό να υιοθετήσει ένα πιο υγιές μοντέλο συμπεριφοράς. Παράλληλα, από τη μικρή ηλικία, είναι σημαντικό να ενισχυθούν και άλλοι τρόποι ψυχαγωγίας, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του παιδιού όπως, η μουσική, ο αθλητισμός και ο χορός. Τέτοιου είδους δραστηριότητες επίσης αυξάνουν τα επίπεδα ντοπαμίνης, οπότε το παιδί αισθάνεται ευφορία με πολύ πιο υγιείς τρόπους και προλαμβάνουμε δυσάρεστες καταστάσεις όπως η εξάρτηση. Επίσης πολύ βασικός παράγοντας είναι η διαδικτυακή συμπεριφορά των ίδιων των γονιών. Αν το παιδί βλέπει τους γονείς του με τις ώρες στο κινητό, αυτομάτως δεν δέχεται τα όρια που θέλουν να του θέσουν, αφού θεωρούν ότι διεκδικούν τα δικαιώματά τους».

-Υπάρχουν παιδιά που κινδυνεύουν περισσότερο να εθιστούν;

«Τα παιδιά με άτυπο αυτισμό, με μαθησιακές δυσκολίες, δυσλεξία, οριακή νοημοσύνη και τα παιδιά με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, αποτελούν highriskgroup (ομάδα υψηλού κινδύνου) για να αναπτύξουν gamingdisorder. Κυρίως μιλάμε για τα αγόρια, όπου οι πιθανότητες είναι 2,5 φορές περισσότερες σε σχέση με τα κορίτσια».

-Πότε πρέπει να απευθυνθεί ο γονιός σε παιδοψυχίατρο;

«Όταν η διαδικτυακή συμπεριφορά του παιδιού ξεφεύγει και γίνεται πολύωρη και καθημερινή, δυσκολεύεται να οργανώσει την καθημερινότητά του και επέρχονται ενδοοικογενειακές συγκρούσεις οι οποίες δεν επιλύονται ομαλά και οι γονείς αδυνατούν να θέσουν τα όρια, υπάρχει σοβαρή ένδειξη για μία πρώτη αξιολόγηση. Εάν συνυπάρχουν και παράγοντες κινδύνου που προαναφέραμε (πχ. Μαθησιακές δυσκολίες κ.α) τότε είναι επιβεβλημένη».

-Σε αυτές τις περιπτώσεις τι μπορεί να κάνει ο παιδοψυχίατρος;

«Ο Παιδοψυχίατρος μπορεί να δράσει αρχικά συμβουλευτικά στο παιδί και στην οικογένεια στην ηλικία του δημοτικού, χρόνια πριν εκδηλωθεί η συμπεριφορά εξάρτησης. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για κάποιον που δεν θέλει να αλλάξει τη συμπεριφορά του και να εμπλακεί ψυχοθεραπευτικά για να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του. Η άρνηση του προβλήματος είναι μεγάλο εμπόδιο στη θεραπεία και στην εφηβεία το βλέπουμε συχνά με την συγκεκριμένη διαταραχή. Εκεί μπορούμε να βοηθήσουμε μόνο τους γονείς. Πρέπει να τους βοηθήσουμε να αλλάξουν την χαλαρή στάση τους απέναντι στο πρόβλημα του παιδιού τους, να θέτουν ξεκάθαρα όρια στις μικρότερες ηλικίες και να διαπραγματεύονται με τους εφήβους για μια πιο υγιή διαδικτυακή συμπεριφορά. Χωρίς σύγκρουση όμως δεν γίνεται τίποτα, όταν έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο. Οπότε καλύτερο από τη σύγκρουση, είναι να προλάβεις κάτι αρνητικό πριν ξεκινήσει».